Έχεις ποτέ αναρωτηθεί γιατί, πάνω σε έναν έντονο καυγά, μπορεί να ρίξεις την απειλή του χωρισμού; Ή γιατί αναζητάς τόσο έντονα διαρκή επιβεβαίωση από τον σύντροφό σου; Σύμφωνα με τη Θεωρία του Δεσμού, ίσως να έχεις αναπτύξει έναν αγχώδη τρόπο να συνδέεσαι με τους άλλους. Κι έχουν όλα να κάνουν με τον πρώτο σου «δεσμό». Εκείνον που βίωσες με τους πρώτους φροντιστές σου.
Σύμφωνα με τη Θεωρία Δεσμού, υπάρχουν τέσσερις βασικοί τύποι δεσμού: ο ασφαλής, ο αγχώδης, ο αποφευκτικός και ο αποδιοργανωμένος με τον πρώτο να θεωρείται ο πιο υγιής κι επιθυμητός και τον τελευταίο να θεωρείται ως επικίνδυνος. Η πλειοψηφία των ατόμων ωστόσο ανήκει είτε στον αγχώδη είτε στον αποφευκτικό τύπο, γεγονός που καθορίζει και τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν, ως ενήλικοι, σε μία σύγκρουση.
Καθώς ο αγχώδης τύπος χαρακτηρίζεται από έντονο φόβο εγκατάλειψης και μια διαρκή ανάγκη για επιβεβαίωση, οι αντιδράσεις του σε μια διαφωνία είναι συνήθως πολύ έντονες και εκρηκτικές. Δες παρακάτω 8 συνηθισμένες αντιδράσεις και τις αιτίες που τις προκαλούν ώστε να καταλάβεις τον αγχώδη τύπο στη ζωή σου λίγο καλύτερα. Άλλωστε, αυτός, μπορεί να είναι κι ο ίδιος σου ο εαυτός!
1. Ψάχνει τον «φταίχτη»
Ένα άτομο με αγχώδη τύπο δεσμού συχνά έχει μεγαλώσει μέσα σε έντονη κριτική, γεγονός που το γέμιζε με ντροπή κάθε φορά που έκανε “λάθος”. Κι ενώ τότε στόχος ήταν η βελτίωσή του, διδάχτηκε πως για να όλα καλά σε μια σχέση, είναι σημαντικό να βρεθεί ο «φταίχτης» ο οποίος θα πρέπει έπειτα να διορθώσει τη συμπεριφορά του. Μόνο έτσι πιστεύει πως θα επανέλθουν οι ισορροπίες και η ασφάλεια μέσα στη σχέση.
2. Διαμαρτύρεται έντονα
Μια οικογένεια που άλλοτε ανταποκρίνεται στις συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού και άλλες όχι, δημιουργεί το έδαφος για την ανάπτυξη ενός αγχώδους τύπου δεσμού. Στην ενήλικη ζωή, αυτό σημαίνει πως το άτομο έχει την ανάγκη να διαμαρτύρεται έντονα γιατί δεν πιστεύει πως οι ανάγκες και οι επιθυμίες του θα εισακουστούν διαφορετικά.
3. «Απαιτεί»
Η ίδια ασυνεπής συμπεριφορά των γονιών που περιέγραψα πιο πάνω, δημιουργεί και την τάση του ατόμου να απαιτεί. Πίσω από αυτή τη συμπεριφορά κρύβεται ο βαθύς του φόβος πως όχι μόνο ο σύντροφός του δεν θα ανταποκριθεί στις ανάγκες του αλλά και πως θα το εγκαταλείψουν. Η ασυνέπεια των γονιών οδηγεί σε βαθιά ζητήματα εμπιστοσύνης του ατόμου όχι μόνο στον σύντροφό του αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό. Κι αν η έκφραση της αγάπης δεν μοιάζει με αυτο που το ίδιο το άτομο έχει στο μυαλό του, τότε δεν μπορεί να την αντιληφθεί.
4. Ο αγχώδης τύπος δεσμού ανεβάζει τον πήχυ
Ένα άτομο με αγχώδη τύπο δεσμού, ακόμα κι αν βρίσκεται σε μια ικανοποιητική σχέση, πολύ συχνά θα αυξήσει τις προσδοκίες του από τον σύντροφό του αφού ψάχνει για αποδείξεις πως το ενδιαφέρον του άλλου είναι ειλικρινές. Επειδή έχουν μεγαλώσει φοβούμενα πως δεν αξίζουν την αγάπη των άλλων, τους είναι δύσκολο να δεχτούν πως οι κινήσεις αγάπης του συντρόφου τους είναι πραγματικές κι επομένως ζητούν όλο και περισσότερα.
5. Μιλά ακατάπαυστα
Κι όχι, δεν εννοώ γενικά. Όμως έχει μία τάση, εν μέσω μιας διαφωνίας ή ενός καυγά, να υψώνει τον τόνο της φωνής του, εξηγώντας ξανά και ξανά, με διαφορετικούς τρόπους τα ίδια ακριβώς πράγματα στον σύντροφό του σε μια προσπάθεια να νιώσει κατανοητό. Θυμίσου, πρόκειται για ένα άτομο που δεν βίωσε κατανόηση και πλήρη αποδοχή από τους φροντιστές του. Κι όταν κανείς νιώθει πως η φωνή του δεν μετράει, είναι σύνηθες μεγαλώνοντας να προσπαθεί διπλά ώστε να γίνει αποδεκτός.
6. Ο αγχώδης τύπος δεσμού εστιάζει στα αρνητικά
Τι πιο ασφαλές για τον αγχώδη τύπο από το να περιμένει το χειρότερο από τους άλλους και να έχει προετοιμαστεί γι’ αυτό; Είναι για εκείνον πολύ δύσκολο να χαλαρώσει και να απολαύσει τις όμορφες στιγμές γιατί γνωρίζει, με μαθηματική ακρίβεια, πως κάποιος, κάποια στιγμή θα τον απογοητεύσει. Και θέλει να είναι προετοιμασμένος γι’ αυτό το σενάριο ώστε να νιώθει όσο ασφαλής γίνεται.
7. Είναι επικριτικός
Έχοντας μεγαλώσει σε ένα επικριτικό περιβάλλον, το άτομο με αγχώδη τύπο δεσμού γίνεται το ίδιο επικριτικό πιστεύοντας πως μόνο αν πείσει τον σύντροφό του για όλα όσα εκείνος κάνει λάθος, θα μπορέσουν να είναι καλά μαζί. Έχει αριστεύσει από νωρίς στην τέχνη του να αφουγκράζεται τις επιθυμίες των γονιών του για το πώς οφείλουν να γίνονται τα πράγματα ώστε να νιώθει πως το αγαπούν και πως είναι ασφαλές. Έτσι στην ενήλικη ζωή, τού είναι εξαιρετικά σημαντικό να έχει τον έλεγχο στο πώς γίνονται τα πράγματα μέσα στη σχέση ώστε όλα να βαίνουν καλώς. Κι όταν κάτι παρεκκλίνει από το “σωστό” τότε θα νιώσει απειλή και θα γίνει επικριτικό.
8. Ο αγχώδης τύπος δεσμού απειλεί με χωρισμό
Ο μεγαλύτερος φόβος όσων ανήκουν σε αυτόν τον τύπο, είναι η εγκατάλειψη. Έτσι, ενώ δεν το εννοούν, πολύ συχνά θα απειλήσουν με φυγή τον σύντροφό τους σε μια ύστατη προσπάθεια να τον μεταπείσουν, να τον «πιέσουν» να τους ακούσει και να τους κατανοήσει. Ως παιδιά, ένιωθαν πολύ συχνά τον τρόμο μιας επικείμενης εγκατάλειψης από τους γονείς τους ενώ ποτέ δεν γνώριζαν πότε θα βρίσκεται δίπλα τους ένας από τους φροντιστές τους, και πότε όχι. Έτσι προκειμένου να «ταρακουνήσουν» τον σύντροφό τους τον απειλούν με τον δικό τους βαθύτατο φόβο.
Είτε ανήκεις στον αγχώδη τύπο, είτε αναγνωρίζεις κάποιο αγαπημένο σου πρόσωπο σε όλες τις παραπάνω συμπεριφορές, θυμίσου πως η κατανόηση των εσωτερικών μας διεργασιών είναι πάντα το πρώτο βήμα στην πορεία της αλλαγής και της θεραπείας. Μέσα από την βαθύτερη συνειδητοποίηση όλων όσων ωθούν και τους άλλους σε ορισμένες συνπεριφορές, μπορούμε να δείξουμε μεγαλύτερη συμπόνοια και, μελλοντικά, να φτάσουμε στην πολυπόθητη αποδοχή. Κι αυτό είναι που τελικά δημιουργεί ένα περιβάλλον ασφάλειας που καθιστά δυνατή την εσωτερική αλλαγή και το σπάσιμο του μοτίβου.
