Εμένα προσωπικά μου λείπει η εποχή που οι περισσότεροι είμασταν ανυποψίαστοι σε ό,τι αφορά τον έρωτα. Ερωτευόμασταν κατά κούτελα και στα τυφλά, πετούσαμε με τα φτερά του έρωτα στον έβδομο ουρανό χωρίς δίχτυ ασφαλείας, μόνο και μόνο για να ανακαλύψουμε ξαφνικά ότι δεν ήταν τα πράγματα όπως αρχικά νομίζαμε. Πέφταμε τότε απότομα από τα σύννεφα και πνίγαμε τον πόνο του όποιου χωρισμού με δάκρυα κι αναφιλητά, ξέφρενες εξόδους του τύπου «περνώ και μόνη μου καλά» ή ένα καψουροτράγουδο που ακούγαμε ξανά και ξανά τις αβάσταχτες στιγμές της μοναξιάς μας για μήνες (ελπίζω όχι για χρόνια). Δεν υπήρχαν ούτε πολλές αναλύσεις, ούτε πολλά πώς και γιατί, ούτε εξηγήσεις για το ποιος έφταιγε ή ποιος χειρισμός ήταν υπερβολικός ή λάθος. Αυτό ήταν ο έρωτας κάποτε. Απλός, δυνατός, απογειωτικός και ενίοτε μοιραίος και συντριπτικός.
Πολλά έχουν αλλάξει από εκείνη την εποχή που δεν μετράει και πολλά χρόνια πίσω, από την στιγμή που η επιστήμη της Ψυχολογίας απέκτησε μεγαλύτερη εξωστρέφεια και άρχισε να χτυπά καμπανάκια για το τι πρέπει να προσέχουμε πριν και όταν ερωτευτούμε, αν τελικά καταφέρουμε με τόση καχυποψία γύρω μας να ερωτευτούμε. Όμως, επειδή ένα δίκιο το έχουν σε όσα λένε και υποστηρίζουν οι φίλοι μας οι ψυχολόγοι, ρωτήσαμε τον Γιώργο Παπαγεωργίου, Ψυχοδυναμικό Ψυχολόγο – Διευθυντής στην ΨΥΧΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ (ιατρική εταιρία παροχής υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας) για τρεις τακτικές που πράγματι οφείλουμε να γνωρίζουμε, αν δεν θέλουμε να θυματοποιηθούμε στο όνομα του έρωτα.
Love bombing
Στα ελληνικά ορίζεται ως ο ερωτικός ..βομβαρδισμός! Ένας σύντροφος που την αρχική περίοδο της σχέσης σε βομβαρδίζει με μεγαλειώδεις κινήσεις γενναιοδωρίας και έντονο ερωτικό πάθος, στέλνει ασταμάτητα μηνύματα, τραγούδια, λουλούδια, δώρα, δείχνει ξετρελαμένος μαζί σου και δηλώνει πολύ σύντομα ότι είσαι η πιο όμορφη, η πιο ποθητή, η γυναίκα της ζωής του… μπορεί να μην το κάνει επειδή είναι πραγματικά ερωτευμένος μαζί σου αλλά επειδή προσπαθεί να σε κάνει να τον ερωτευτείς. Και ποιο το πρόβλημα θα μου πεις; Όπως εξηγεί ο κύριος Παπαγεωργίου, «μερικοί άνθρωποι δημιουργούν στους άλλους απογειωτικά συναισθήματα με σκοπό να τους εθίσουν σε αυτό το ντομπάρισμα και επομένως στους ίδιους που τους τα εκπέμπουν, έτσι ώστε δυνητικά να εξαρτηθούν από αυτούς και να μπορούν να τους χειριστούν».
Η αλήθεια είναι ότι κάποιος που είναι πραγματικά ερωτευμένος προτιμάει να πάει πιο σιγά και με λιγότερα «πυροτεχνήματα», γιατί είναι και ο ίδιος φοβισμένος και επιφυλακτικός και χρειάζεται χρόνο να ανακαλύψει αν όλα αυτά που νομίζει και αισθάνεται για εσένα, πράγματι ισχύουν. Αν είναι ορμητικά βιαστικός, πιθανότατα πρόκειται για love bombing.
Ο κύριος Παπαγεωργίου μάλιστα εξηγεί πάνω σε αυτό το εξής: «Οφείλουμε ωστόσο να πούμε ότι κάποιοι χαρακτήρες ανθρώπων, ειδικά οι οριακοί (οι άνθρωποι με οριακή διαταραχή προσωπικότητας), που είναι άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν διαρκώς σταθερή επαφή με την πραγματικότητα, είναι όντως από τη φύση τους ιδιαίτερα αυθόρμητοι και ενθουσιώδεις. Παρότι η επιμονή που σας προσεγγίζουν είναι γοητευτική, χρειάζεται να τους υποψιαστείτε για το εάν το μέλλον σας μαζί τους θα είναι όπως θα μπορούσατε να το αντέξετε. Ο πραγματικός τρόπος να ξεχωρίσεις το love bombing από τον πραγματικό έρωτα είναι η διάρκειά του. Αν αυτός που σας εξασκεί το love bombing είναι οριακός ως προσωπικότητα, τότε είτε θα το εγκαταλείψει απότομα είτε θα συνεχίσει να το κάνει ακόμα και όταν η απόρριψή σας έχει ξεκάθαρα εκφραστεί. Κι αυτό γιατί τα άτομα με οριακή διαταραχή είτε εγκαταλείπουν ξαφνικά είτε κυριολεκτικά δεν ξέρουν πότε να σταματήσουν. Αν όμως η τροφοδότηση των ερωτικών καυσίμων είναι σταθερή, τότε μιλάμε για έρωτα που έχει πολλές πιθανότητες να εξελιχθεί σε αγάπη, η οποία ακόμα κι όταν φθίνει το πάθος θα έχει γερές βάσεις που στη συνέχεια ενισχύονται από ισχυρό συναισθηματικό δέσιμο».
Gas lighting
Ουπς, πρόσεξέ το αυτό. Είναι ύπουλο παιχνίδι. Είναι η διάθεση του άντρα με τον οποίο πρόκειται να κάνεις σχέση ή έχεις ήδη σχέση, να χρησιμοποιήσει «ομίχλη» για να σε χειραγωγήσει. Με λίγα λόγια, μπορεί να σε κάνει να πιστεύεις ότι είσαι η γυναίκα της ζωής του, ενώ έχει ήδη παράλληλη σχέση. Ή σου αποκρύπτει ότι είναι παντρεμένος ή σε πείθει ότι είναι σε διάσταση και το διαζύγιο έρχεται, ενώ κάθε άλλο παρά αυτό ισχύει. Μπορεί ακόμα και να σε χειρίζεται οικονομικά εκφοβίζοντάς σε ότι υπάρχουν χρέη που στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτα. Μπορεί επίσης σε κάνει να πιστεύεις ότι είναι αδύναμος και δεν μπορεί χωρίς εσένα, ενώ μια χαρά τα καταφέρνει. Με λίγα λόγια σε πείθει ύπουλα για μια πραγματικότητα που δεν υπάρχει και μέσα σε αυτήν την ψευδοκατάσταση, που άλλα νομίζεις και άλλα ισχύουν, σε αποδυναμώνει. Όταν εξάλλου ανακαλύψεις την αλήθεια, συνήθως από σύμπτωση ή κατά λάθος, σε περιμένει μεγάλος πόνος και απογοήτευση, εξηγεί ο κύριος Παπαγεωργίου, αναλύοντας το γιατί.
«Συνήθως οι σύντροφοι που μας κάνουν gas lighting -μας κοροϊδεύουν για πολύ καιρό μεθοδικά και στοχευμένα- είναι άτομα που μας έχουν κερδίσει, που έχουν αποκτήσει την απόλυτη ή τουλάχιστον μεγάλο μέρος της εμπιστοσύνης μας. Ναι, τα ψέματα που λένε είναι πολλά. Τόσα πολλά που δυσκολεύεσαι να αναγνωρίσεις τελικά ποια είναι η αλήθεια. Αυτή είναι η ομίχλη του gas lighting, η οποία μετά την όποια αποκάλυψη αφήνει μεγάλο τραύμα στο θύμα που τη βίωσε. Προσέξτε ένα ιδιαίτερο σημείο: οι άνθρωποι που είναι πολύ επιτυχημένοι στο να μην εκδηλώνουν τον εαυτό τους, που πραγματικά καταφέρνουν να σας ξεγελούν εύκολα, που αρέσκονται να εκμεταλλεύονται, που πολύ δύσκολο να ξεχωρίσεις τι τελικά ζητούν και πώς καταλήγουν να εκμεταλλεύονται τους “άλλους”, είναι οι άνθρωποι με έντονα ψυχοπαθητική προσωπικότητα. Η ψυχοπαθητικότητα δεν είναι καθόλου υγιές στοιχείο, κι οι ψυχοπαθητικοί είναι άνθρωποι ιδιαίτερα επικίνδυνοι στο να σας εκμεταλλευτούν και να σας φέρουν σε δυστυχία. Αυτοί οι άνθρωποι πολύ συχνά χρησιμοποιούν το gas lighting για να χειριστούν τους ερωτικούς τους συντρόφους και όχι μόνο».
Ηoovering
Το hoovering όπως λέγεται στα αγγλικά είναι η επανασύνδεση που επιδιώκουν συνήθως τα άτομα με χειριστικές διαθέσεις.
Είναι μια τακτική χειρισμού που χρησιμοποιείται από κάποια άτομα που χρησιμοποιούν τις σχέσεις χειριστικά, δηλαδή για το δικό τους συμφέρον, επιδιώκοντας μετά από έναν χωρισμό πολύ συχνά επανασύνδεση. Τα άτομα αυτά εμφανίζονται ξανά στη ζωή σου, ακόμα κι αν έχετε χωρίσει, για να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς τους με υποσχέσεις ότι αυτή τη φορά τα όποια προβλήματα που οδήγησαν στη διάλυση της σχέσης θα ξεπεραστούν. Εσύ πείθεσαι, δίνεις δεύτερη, τρίτη, τέταρτη ευκαιρία μόνο και μόνο για να ανακαλύψεις μετά από λίγο ότι τα πράγματα όχι μόνο δεν αλλάξαν αλλά είναι τα ίδια και χειρότερα. Όπως τονίζει μάλιστα ο κύριος Παπαγεωργίου, το άτομο που κάνει hoovering μπορεί να εξαφανιστεί από τη ζωή σου με την ίδια ευκολία με την οποία εμφανίστηκε, αφού πάρει αυτό που θέλει.
Ο όρος hoovering έχει πάρει την ονομασία του από την ηλεκτρική σκούπα γιατί μπαίνει ξαφνικά στην πρίζα και αρχίζει καθώς μπαίνει πάλι στο στόχαστρο του ενδιαφέροντος να σε «ρουφάει». Το πρόσωπο δηλαδή που κάνει hoovering έχει την ιδιότητα να ρουφάει το ενδιαφέρον και την ενέργειά σου, ακόμα και τα συναισθήματά σου. Στόχος του είναι να σε χρησιμοποιήσει μέχρι κάτι άλλο να ικανοποιήσει τις ανάγκες του κι όχι γιατί πραγματικά έχει καταλάβει τα όποια λάθη του και έχει επιστρέψει μετανιωμένος και αλλαγμένος με σκοπό μια διορθωτική εμπειρία κατά την επανασύνδεση.
Ποιοι είναι πιο πιθανό να το κάνουν;
Οι νάρκισσοι! Θα βιαστείς μόνη σου να απαντήσεις, γιατί έχεις σίγουρα βομβαρδιστεί από αρκετές πληροφορίες για τις τακτικές που χρησιμοποιούν ιδιαίτερα στον έρωτα. Σου έχω όμως νέα, γιατί τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή δεν είναι οι μόνοι που συχνά χρησιμοποιούν αυτές τις τακτικές. Όπως εξηγεί ο κύριος Παπαγεωργίου, και τα άτομα με οριακή διαταραχή στην προσωπικότητά τους μπορεί να καταφεύγουν σε αυτές για άλλους λόγους βέβαια. Κυρίως στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν σχέση εξάρτησης λόγω του έντονου φόβου εγκατάλειψης που αισθάνονται. Ταυτόχρονα, τα άτομα με τις συγκεκριμένες διαταραχές, όπως ναρκισσιστική ή οριακή διαταραχή, μπορεί να έχουν χαμηλή ενσυναίσθηση, πράγμα που τα καθιστά περισσότερα κακοποιητικά στους χειρισμούς τους, ακόμα κι αν δυσκολεύονται να το συνειδητοποιήσουν. Επίσης, σε αυτούς τους χειρισμούς καταφεύγουν τα άτομα με συναισθηματική αστάθεια και στοιχεία υστερίας στην προσωπικότητά τους ή άτομα που ενδιαφέρονται περισσότερο να πάρουν αγάπη για να νιώσουν σημαντικά ή ασφαλή και λιγότερο να δώσουν.
Κι αν αγνοήσεις τα σημάδια;
Τι κάνεις όταν δέχεσαι ερωτική πολιορκία από χαρακτήρα, ενδεχομένως, οριακό ή ψυχοπαθητικό ή νάρκισσο; Η αλήθεια είναι ότι δεν ήρθε το τέλος του κόσμου, αν αφεθείς να ζήσεις έναν έρωτα χωρίς τις όποιες καχυποψίες και τελικά αυτός καταλήξει σε ναυάγιο. Αν όμως το μοτίβο αυτό επαναλαμβάνεται στη ζωή σου, θα πρέπει να προβληματιστείς. Αν δηλαδή ξανά και ξανά και ιδιαίτερα έχοντας διαβάσει αυτό το άρθρο διαπιστώνεις ότι συστηματικά θυματοποιείσαι, πρέπει να ψάξεις το πώς και το γιατί.
Πρόσεξε όμως ποιους να μην εμπιστευτείς για συμβουλευτική: Τους φίλους σου. Δεν είναι οι κατάλληλοι για να σου πουν αν κάποιος σου κάνει love bombing ή αν είσαι θύμα gas lighting ή αν ο πρώην σου κάνει hoovering. Ή αν είναι νάρκισσος, οριακός ή ψυχοπαθητικός ή έχει οποιαδήποτε άλλη διαταραχή, αν έχει κάποια.
Φυσικά και να τα πεις με την κολλητή σου στο καφέ. Κανείς δεν σου ζητά να είσαι μυστικοπαθής. Η λύση όμως σε προβλήματα σύνθετης συναισθηματικής φύσεως δεν δίνεται τόσο απλά όσο νομίζεις, π.χ. με συμβουλές του τύπου «παράτα τον», «πάρε δρόμο», «μπλόκαρέ τον», «εξαφανίσου». Για οτιδήποτε σε προβληματίζει στον έρωτα και στις σχέσεις καλό είναι να ζητήσεις τη συμβουλή του Ψυχολόγου ή να διερευνήσεις τα όποια θέματά σου, ακολουθώντας το μονοπάτι της ψυχοθεραπείας. Ιδιαίτερα όταν βλέπεις ότι έχει ήδη αρχίσει να απειλείται η ευεξία σου και μάλιστα επαναλαμβανόμενα.
